Seperatör

Kireçtaşı ağırlıklı rezervuarlardan üretilmeleri sebebiyle, ülkemiz jeotermal sahalarının birçoğunda bulunan yeraltı sıcak sular, rezervuar koşullarında ihtiva ettiği erimiş maddelerle denge halindedir. Bu suların üretimi esnasında meydana gelen buharlaşma ve gazlaşma olayları pH yükselimine yol açmaktadır. Dolayısıyla başlangıçta jeotermal sularda karbonik asit şeklinde bulunan CO2, önce bikarbonat ve daha sonra karbonat iyonlarına dönüşerek, mineralleriyle denge halinde bulunan jeotermal akışkanın kimyasal içeriğinde dengesizlik oluşturur. Bu dengesizlik, aşırı doygunluk durumunda olan Ca++,Mg++, Sr++, CO3= ve SO4= gibi anyon katyon çiftlerinin birbirleriyle jeotermal uygulamalarda arzu edilmeyen bileşikler meydana getirmesine yol açar. Önlem alınmadığı takdirde, üretim-enjeksiyon donanımları boyunca sürekli akış halinde olan aşırı doymuş akışkan içerisindeki toprak alkali karbonat kristalleri büyüyerek ve uygun ortam bulduğunda donanım yüzeylerine yapışarak sert kabuklar oluşturur. Yüksek sıcaklıklı akışkan üreten üretim kuyuları ve yerüstü donanımlarında oluşan bu sert kabuklar genelde şu üç yoldan biri ile belirli bir dereceye kadar önlenebilir:

1. Karbonat-bikarbonat dengesini pH ve CO2 kısmi basıncı ile ayarlamak,

2. Oluşan kabuğu periyodik olarak asit ya da matkapla temizlemek,

3. Separatör ve Uygun bir inhibitör ile kabuk oluşumunu engellemek,

Kuyudan üretilen su ve buhar karıımlarının belirli basınçta su ve buhar olarak ayrıtırılmasında seperatörler kullanılır. Ayrımanın atmosferik koullarda yapıldıı üstü açık seperatörler ise susturucu (silencer) olarak bilinirler. Susturucuların isimlerinden de anlaılacaı gibi dier bir görevi de uç borudan büyük bir gürültüyle çıkan akıkanın gürültüsünü azaltmaktır. Aynı zamanda akıkanın direk atmosfere verilmesi durumunda çevreye verilebilecek zararları da önlemektedir. Tekli veya ikili dikeysilindirik sistemlerdir. Merkez kaç kuvvetinden yararlanmak amacı ile akıkan girileri teet olarak yönlendirilir. Seperatörde ayrıan buharın debisi orifistlerle ölçülürken, susturucudan ayrılan buhar susturucunun üst kısmından atmosfere atılır.